Αξιολόγηση, στοχοθεσία, μπόνους και ατομικά μισθολόγια

 

 

Βάσω Αμπελογιάννη*

Τον Μάιο του 2022 το Υπουργείο Εσωτερικών και ο τότε Υπουργός κος Βορίδης έθεσε σε διαβούλευση σχέδιο νόμου για την αξιολόγηση των υπαλλήλων του Δημοσίου. Στις 14 Ιουνίου 2022 το νομοσχέδιο ψηφίστηκε από την Βουλή με την αντιπαράθεση από την πλευρά της αντιπολίτευσης ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ να μένει στο «ποιος και αν κάνει καλύτερα τη δουλειά» της διάλυσης του δημόσιου τομέα.

Οι αντι­δρά­σεις της πλειο­ψη­φί­ας του επί­ση­μου συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος του δη­μο­σί­ου ΑΔΕΔΥ και Ομο­σπον­διών, κι­νού­νται στα ίδια επί­πε­δα με αυτά της «χα­λα­ρής» αντι­πο­λί­τευ­σης και είτε αδυ­να­τούν να κα­τα­νο­ή­σουν τι πραγ­μα­τι­κά λέει το νο­μο­σχέ­διο είτε βρί­σκο­νται σε δια­τε­ταγ­μέ­νη υπη­ρε­σία. Και ει­λι­κρι­νά εύ­χο­μαι να συμ­βαί­νει το πρώτο.

Νόμος Βο­ρί­δη

Τα βα­σι­κά στοι­χεία του Ν. 4940/2022 (ΦΕΚ A 112 - 14.06.2022) με τίτλο «Σύ­στη­μα στο­χο­θε­σί­ας, αξιο­λό­γη­σης και αντα­μοι­βής για την ενί­σχυ­ση της απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τας της δη­μό­σιας διοί­κη­σης, ρυθ­μί­σεις για το αν­θρώ­πι­νο δυ­να­μι­κό του δη­μο­σί­ου τομέα και άλλες δια­τά­ξεις» είναι τρία. Πρώτο: Συν­δέ­ει την αξιο­λό­γη­ση των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων με την δια­δι­κα­σία της πε­ρί­φη­μης «στο­χο­θε­σί­ας» του Δη­μο­σί­ου. Δεύ­τε­ρο: Κα­ταρ­γεί την αυ­τό-αξιο­λό­γη­ση με την έως τώρα γνω­στή μορφή της και ανοί­γει τον δρόμο για προϊ­στα­μέ­νους «εξω­τε­ρι­κούς» του δη­μο­σί­ου, με­τα­κλη­τούς και «managers». Και τρίτο: Όχι μόνο συν­δέ­ει την αξιο­λό­γη­ση με τις μι­σθο­λο­γι­κές απο­λα­βές ( υπό μορφή μπό­νους)  αλλά θε­σπί­ζει και μι­σθο­λο­γι­κές απο­λα­βές πάλι υπό μορφή μπό­νους, ανά­λο­γα με την υπη­ρε­σία ή το Υπουρ­γείο, εγκαι­νιά­ζο­ντας τα «ει­δι­κά μι­σθο­λό­για» στο δη­μό­σιο του «ενιαί­ου μι­σθο­λο­γί­ου». 

Ένα χρόνο μετά και ενώ η νέα αξιο­λό­γη­ση των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων οδεύ­ει από επι­τυ­χία σε επι­τυ­χία από την πλευ­ρά της ίδιας της κυ­βέρ­νη­σης, αφού μέχρι τον Απρί­λιο του 2023 η πλειο­ψη­φία των φο­ρέ­ων του Δη­μο­σί­ου ΔΕΝ έχει «στό­χους» για να «επι­με­ρί­σει» και στην συ­νέ­χεια με βάση τους στό­χους αυ­τούς να «αξιο­λο­γή­σει»,  και μά­λι­στα εν΄μέσω προ­ε­κλο­γι­κής πε­ριό­δου ( τι πρω­τό­τυ­πο!), υπό την μορφή κα­ται­γί­δας αρ­χί­ζουν να τυ­πώ­νο­νται σε ΦΕΚ υπουρ­γι­κές απο­φά­σεις ή/και λοι­πές νο­μο­θε­τι­κές ρυθ­μί­σεις από­δο­σης πρό­σθε­των “ει­δι­κών αμοι­βών”, επι­δο­μά­των “εξο­μά­λυν­σης”, “υπε­ρω­ριών” και υπε­ρω­ριών, προ­σω­πι­κών δια­φο­ρών και διά­φο­ρων άλλων ευ­φά­ντα­στων τί­τλων ση­μεια­κών αυ­ξή­σε­ων απο­δο­χών σε μια σειρά Υπη­ρε­σιών ή/και ομά­δων ερ­γα­ζο­μέ­νων του Δη­μο­σί­ου. 

Τα συν­δι­κα­λι­στι­κά όρ­γα­να των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων ( πλην ελα­χί­στων εξαι­ρέ­σε­ων) πάλι μέ­νουν άφωνα. Το σχέ­διο για τα «ει­δι­κά/ατο­μι­κά μι­σθο­λό­για» είναι σε πλήρη εξέ­λι­ξη και μά­λι­στα σε ένα δη­μό­σιο που όχι απλά δεν έχει δει κα­νέ­νας μας αύ­ξη­ση τα τε­λευ­ταία 13 χρό­νια, αλλά που προ­έρ­χε­ται από τις μειώ­σεις του ενιαί­ου μι­σθο­λο­γί­ου του 2011 της μέσης τάξης του 30%, που ο βα­σι­κός ει­σα­γω­γι­κός μι­σθός του Δ.Υ. είναι κατά πολύ μι­κρό­τε­ρος του αντί­στοι­χου βα­σι­κού μι­σθού του ιδιω­τι­κού τομέα, που ο πλη­θω­ρι­σμός του τε­λευ­ταί­ου χρό­νου έχει «φάει» δυο μι­σθούς, που τα επι­δό­μα­τα ευ­θύ­νης αντι­στοι­χούν στο 30% του βα­σι­κού μι­σθού με κρί­σεις προϊ­στα­μέ­νων να έχουν πάνω από μια δε­κα­ε­τία να γί­νουν και προϊ­στά­με­νοι και διευ­θυ­ντές «το­πο­θε­τού­νται» κα­τευ­θεί­αν οι «αρε­στοί» και οι «πρό­θυ­μοι».

Μπό­νους

Τι λέει όμως ο νόμος Βο­ρί­δη για αυτό το «φαι­νό­με­νο»; Μήπως μία από τις κύ­ριες στο­χεύ­σεις του είναι ακρι­βώς αυτός: τα «ατο­μι­κά/ει­δι­κά» μι­σθο­λό­για στο δη­μό­σιο ( και ως συ­νέ­πεια του πε­ρί­φη­μου «επι­τε­λι­κού κρά­τους»); Θε­σπί­ζει μπό­νους για τους υπαλ­λή­λους του δη­μο­σί­ου τομέα και τους έν­στο­λους με «εξαι­ρε­τι­κές επι­δό­σεις» οι οποί­οι όμως «λόγω αρ­μο­διό­τη­τας υλο­ποιούν συ­γκε­κρι­μέ­νους στό­χους των Ετή­σιων Σχε­δί­ων Δρά­σης των Υπουρ­γεί­ων»  που εξει­δι­κεύ­ο­νται και στις υπη­ρε­σί­ες στο ανώ­τε­ρο ύψος του 15% επί του βα­σι­κού μι­σθού και του επι­δό­μα­τος θέσης ευ­θύ­νης το οποίο υπό­κει­ται στις ασφα­λι­στι­κές και λοι­πές κρα­τή­σεις των πρό­σθε­των απο­δο­χών ( Άρθρο 24 ). Ετή­σιο κό­στος 20 εκ. Επί­σης, θε­σπί­ζει μπό­νους για υπαλ­λή­λους που θα ασχο­λη­θούν με συγ­χρη­μα­το­δο­τού­με­να έργα και έργα του Τα­μεί­ου Ανά­καμ­ψης. (Άρθρο 25) Ετή­σιο κό­στος 10 εκ. Αλή­θεια τα έργα στο Δη­μό­σιο τα «τρέ­χει» μόνο ένα τμήμα ή μια υπη­ρε­σία; Και τι ση­μαί­νει «ασχο­λού­μαι»; Για πα­ρά­δειγ­μα: ας πούμε ότι μπό­νους θα πά­ρουν για μια χρο­νιά οι μη­χα­νι­κοί των πε­ρι­φε­ρειών που τρέ­χουν τέ­τοια έργα, οι υπάλ­λη­λοι των οι­κο­νο­μι­κών υπη­ρε­σιών που τρέ­χουν τις δια­γω­νι­στι­κές δια­δι­κα­σί­ες και πλη­ρώ­νουν τα εντάλ­μα­τα ( που δεν θα το παίρ­νουν το μπό­νους) «ασχο­λού­νται» ή όχι με το έργο;  Ή για αυ­τούς είναι στα «πλαί­σια των κα­θη­κό­ντων τους»; Τέλος, θε­σπί­ζει μπό­νους για την επί­τευ­ξη των δη­μο­σιο­νο­μι­κών στό­χων  ( για ορ­γα­νι­σμούς και υπη­ρε­σί­ες που ανή­κουν ή επο­πτεύ­ο­νται από το Υπουρ­γείο Οι­κο­νο­μι­κών και το ΓΛΚ) (Άρθρο 26) Ετή­σιο κό­στος 5 εκ.

Τι ση­μαί­νουν αυτά;  

Ότι δεν θα παίρ­νουν επί­δο­μα όλοι οι υπάλ­λη­λοι με «εξαι­ρε­τι­κές επι­δό­σεις» αλλά μόνο αυτοί που ανή­κουν σε τμή­μα­τα/υπη­ρε­σί­ες που θα απο­φα­σί­ζει το εκά­στο­τε Υπουρ­γείο. Για πα­ρά­δειγ­μα, αν πει το Υπουρ­γείο Προ­στα­σί­ας του Πο­λί­τη ότι φέτος θα πά­ρουν μπό­νους οι ομά­δες κα­τα­στο­λής λόγου χάρη ( πόσο πιο συ­γκε­κρι­μέ­νοι  στό­χοι!) θα το παίρ­νουν μόνο αυτοί. Επί­σης, λόγω του ύψους της δα­πά­νης ( που είναι πολύ μικρή σε σχέση με την μι­σθο­δο­σία των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων) θα είναι τε­λι­κά ελά­χι­στοι αυτοί που θα πά­ρουν κά­ποιο επί­δο­μα. Το πε­ρί­φη­μο μπό­νους είναι μια με­γά­λη απάτη  καθώς σε ετή­σια βάση δεν υπερ­βαί­νει τα 35εκ. , όταν η μι­σθο­δο­σία του δη­μο­σί­ου είναι με­ρι­κά δις. Είναι το τυ­ρά­κι στη φάκα, πα­τά­ει πάνω στην ανά­γκη για επι­βί­ω­ση και επι­διώ­κει την δη­μιουρ­γία πρό­θυ­μων «συμ­μά­χων» με την ερ­γο­δο­σία, νο­μι­μο­ποιώ­ντας στην «συ­νεί­δη­ση» των ερ­γα­ζό­με­νων όχι μόνο τις έωλες και απορ­ρι­πτέ­ες δια­δι­κα­σί­ες της «αξιο­λό­γη­σης» και «στο­χο­θε­σί­ας» που ενώ έχουν απο­τύ­χει οι­κτρά προ­σπα­θούν να επι­βλη­θούν δια της «επι­βρά­βευ­σης» όσων πιά­σουν τους άπια­στους ή ανύ­παρ­κτους στό­χους ή απλά κά­νουν τα “καλά παι­διά”, αλλά και τον γε­νι­κευ­μέ­νο «ατο­μι­σμό». Και τέλος ότι επι­χει­ρεί­ται πλέον ξε­κά­θα­ρα το σπά­σι­μο και η διαί­ρε­ση των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων σε «κά­στες» και «τά­ξεις» που θα κά­νουν όλες τις «δου­λειές» του  κρά­τους και θα είναι και «ήσυ­χοι»,  αφού από τον βα­σι­κό τους μισθό δεν μπο­ρούν να ζή­σουν. Ήδη στα Υπουρ­γεία έχουν αρ­χί­σει να δη­μιουρ­γού­νται τέ­τοιες διευ­θύν­σεις.

Ήδη σε αυτές τις διευ­θύν­σεις έχουν με­τα­κι­νη­θεί ( με ποια κρι­τή­ρια άραγε; ) δη­μό­σιοι ( ή και μη) υπάλ­λη­λοι. 

Τι δεν θέλει καμιά τέ­τοια κυ­βέρ­νη­ση να κάνει;  Δεν θέλει να ανοί­ξει την συ­ζή­τη­ση για αυ­ξή­σεις των βα­σι­κών απο­δο­χών στο Δη­μό­σιο, για μα­ζι­κές προ­σλή­ψεις μό­νι­μου προ­σω­πι­κού, για αυ­ξή­σεις στους προ­ϋ­πο­λο­γι­σμούς λει­τουρ­γί­ας του Δη­μο­σί­ου. Επί­σης, δεν θέλει να τρέ­ξει δη­μό­σια έργα με δη­μό­σιο έλεγ­χο και στόχο την ικα­νο­ποί­η­ση των λαϊ­κών ανα­γκών. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο να ανοί­ξει την συ­ζή­τη­ση για επα­να­φο­ρά στο δη­μό­σιο υπη­ρε­σιών, πόρων και αγα­θών όπως αυτές του δη­μο­σιο­νο­μι­κού ελέγ­χου, της πα­ρα­γω­γής ενέρ­γειας, των τη­λε­πι­κοι­νω­νιών, των με­τα­φο­ρών, της εκ­παί­δευ­σης, της υγεί­ας.

Οι ερ­γα­ζό­με­νοι στο δη­μό­σιο και το συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα πρέ­πει να στα­θού­με στο ύψος των πε­ρι­στά­σε­ων και να πα­λέ­ψου­με για το δίκιο και τα συμ­φέ­ρο­ντα, τα δικά μας και του λαού.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά